Apple's Leukemia Diary

รศ.นพ.อิศรางค์ นุชประยูร
หน่วยโลหิตวิทยา ภาควิชากุมารเวชศาสตร์
คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

มะเร็งเม็ดเลือดขาว หรือลูคีเมีย (Leukemia) คือ ความผิดปกติของร่างกายในส่วนการทำงานของ
ไขกระดูกหรือเซลล์ต้นกำเนิดเม็ด โลหิต (Stem Cell) ซึ่งมีหน้าที่ในการผลิตเม็ดเลือดในร่างกาย
มนุษย์เรา เม็ดเลือดจะถูกแบ่งออกเป็น 3 ชนิดใหญ่ ๆ คือ เม็ดเลือดแดงทำหน้าที่นำออกซิเจนไปเลี้ยงเนื้อเยื่อต่างๆ ของร่างกาย เม็ดเลือดขาวทำหน้าที่ทำลาย กำจัดเชื้อโรค สิ่งแปลกปลอมที่เข้าสู่ร่างกาย
และเกล็ดเลือดทำหน้าที่เสมือนกาวที่คอยปิดรอยฉีกขาดของหลอดเลือด ทำให้เลือดหยุดไหล
กรณีของมะเร็งเม็ดเลือดขาว ไขกระดูกจะผลิตเซลล์เม็ดเลือดขาวที่ผิดปกติออกมาเป็นจำนวนมาก
จนอยู่ในภาวะไม่สมดุลกับเม็ดเลือดต่าง ๆ ซึ่งมีผลทำให้ระบบการทำงานของเม็ดเลือดในร่างกายผิดปกติ โดยแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ คือ ชนิดเรื้อรังอาการจะค่อย ๆ แสดงความรุนแรงของโรค
และชนิดเฉียบพลัน อาการจะมีความรุนแรงของโรคมากกว่าชนิดแรกต้องได้รับการรักษาโดยเร็ว

ในเด็กอาจเกิดจากความผิดปกติทางพันธุกรรมในบางตำแหน่ง ซึ่งมีความสำคัญในการที่ทำให้เซลล์
แบ่งตัวหรือไม่แบ่งตัว เพราะเซลล์บางอย่างจะแบ่งตัวได้เร็วในวัยเด็ก หรือเกิดจากปัจจัยภายนอกอื่นๆ เช่น สารกัมมันตภาพรังสี สารตะกั่ว ฯลฯ ซึ่งสารเคมีดังกล่าว อาจจะเข้าไปทำให้เกิดการกลายพันธุ์
ของเซลล์เม็ดเลือด อย่างไรก็ตาม ถึงแม้ว่าสารบางอย่างอาจเป็นตัวการทำให้เกิดการกลายพันธุ์
เป็นมะเร็ง แต่ส่วนมากแล้ว มะเร็งเม็ดเลือดขาวในเด็กส่วนใหญ่มักเกิดขึ้นเองจึงยังไม่สามารถ
ระบุถึงสาเหตุที่แท้จริงได้

ทำได้โดยการใช้ยาเคมีบำบัดในระยะเวลาต่อเนื่องกันเป็นเวลานาน ยาเคมีบำบัดที่ให้นี้จะเข้าไป
ทำลายเซลล์ที่ผิดปกติดังกล่าว ในขณะเดียวกันก็จะไปทำลายเซลล์ที่ปกติด้วยคนไข้ที่ได้รับ
ยาเคมีบำบัดจึงต้องระมัดระวังในเรื่องของการติดเชื้อ เช่น โรคอีสุกอีใส เพราะหากติดเชื้อแล้ว
อาการจะทวีความรุนแรงกว่าผู้ที่ไม่ได้รับยาเคมีบำบัด หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารที่มีความเสี่ยง
ต่อเชื้อรา ของหมักดอง

ระยะเวลาในการรักษาจะแบ่งออกเป็น 3 รอบระยะเวลาคือ
ระยะที่ 1  
จะให้ยาเคมีบำบัดติดต่อกันเป็นเวลา 1 – 2 เดือนแรก เพื่อรักษาให้หายจากโรคมะเร็งในเม็ดเลือดขาว
ระยะที่ 2   
จะให้ยาเคมีบำบัดในช่วงเวลาที่ห่างกันออกไปเป็นเวลา 2 เดือน และจะทำการฉายแสงโดยใช้รังสีปริมาณไม่มากนักที่บริเวณศีรษะ เพื่อเป็นการกำจัดเซลล์มะเร็งที่มักจะเข้าไปแอบอยู่ในน้ำไขสันหลังบริเวณรอบๆ สมอง ระยะที่ 2 นี้ ถึงแม้ว่าเซลล์มะเร็งจะหายไปแล้ว เรายังต้องให้การรักษาด้วยยาเคมีบำบัดต่อไปอีก เพื่อให้มะเร็งที่หลงเหลือหายจนเกือบหมด การให้ยาในระยะที่ 1 และ 2 นี้ ผู้ป่วยจะได้รับยาเคมีบำบัดในปริมาณที่มาก ซึ่งถือเป็นระยะสำคัญของผู้ป่วยช่วงนี้เป็นช่วงที่ต้องระมัดระวังเรื่องการ
ติดเชื้อ เนื่องด้วยเม็ดเลือดขาวจะค่อนข้างต่ำ
ระยะที่ 3  
จะให้ยาเคมีบำบัดในระยะเวลาที่ห่างกันมากขึ้น ขั้นตอนนี้กินระยะเวลาประมาณ 3 ปี
เพื่อเป็นการคุมโรคให้สงบและป้องกันการกลับเป็นซ้ำ (Relapse) ปริมาณของยาที่ให้
จะน้อยลงกว่าระยะที่ 1 และ 2 มาก คนไข้จะสามารถใช้ชีวิตได้ใกล้เคียงกับคนปกติ

อาการของผู้ที่เป็นมะเร็งเม็ดเลือดขาว โดยส่วนใหญ่คือไข้หลาย ๆ วัน ซีดลง ผอมลง น้ำหนักตัวลด
เบื่ออาหาร ก้อนหรือต่อมน้ำเหลืองโต จุดเลือดออก หรือจ้ำเลือดตามตัว อาการเลือดออกง่าย ปวดกระดูก ท้องอืด ตับโต ม้ามโต


สำหรับมะเร็งบางชนิดในผู้ใหญ่ อาจจะสามารถป้องกันได้บ้าง โดยการใช้ชีวิตแบบมีคุณภาพ ไม่ดื่มเหล้า
ไม่สูบบุหรี่ เลี่ยงอาหารที่มีสารก่อให้เกิดโรคมะเร็ง แต่เนื่องจากสาเหตุของการเกิดมะเร็งเม็ดเลือดขาวในเด็กส่วนใหญ่เกิดขึ้นเอง ไม่มีสาเหตุที่ป้องกันได้ จึงยากที่จะป้องกันการเกิดโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวได้

มะเร็งเม็ดเลือดขาว เป็นโรคที่ไม่ถ่ายทอดทางพันธุกรรมจากรุ่นพ่อ – แม่ ไปสู่ลูกหลานได้เป็นโรคที่
เกิดขึ้นเฉพาะกับบุคคล หากมีลูกคนใดคนหนึ่งป่วยลงด้วยโรคนี้ ลูกคนอื่นๆ ก็จะมีเปอร์เซ็นต์ความเสี่ยงไม่ต่างไปจากครอบครัวที่ไม่มีคนป่วยด้วยโรค มะเร็งเม็ดเลือดขาวเลย ต่างจากโรคทางโลหิตวิทยา
อื่นๆ เช่นธาลัสซีเมีย


รายชื่อสถานพยาบาลของรัฐที่มีกุมารแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคมะเร็งเด็ก มี 20 โรงพยาบาล ดังนี้

โรงพยาบาลลำดับที่ 1- 4 สามารถรักษาด้วยการปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดเม็ดโลหิตได้

ที่มา : http://thaibmc.org/story_5.htm